Dizionario Giuridico    Dizionario Economico    Dizionario di Contabilità e Finanza    Dizionario del Condominio    Dizionario di Diritto Canonico ed Ecclesiastico    Dizionario dell'Unione Europea    Dizionario Storico-Giuridico Romano    Dizionario Storico del Diritto Italiano ed Europeo    Dizionario della Filosofia Politica    Dizionario di Scienze Psicologiche   
Caricamento immagini in corso...
loading
17/4 Compendio di Storia del Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2020 V, pag. 288 € 15,00</span> 21/2 Compendio di Isitituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2020 VI, pag. 256 € 18,00</span> 21/3 Schemi & Schede di Istituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2018 III, pag. 160 € 10,00</span> 583 Dizionario Giuridico Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2017 VI, pag. 560 € 15,00</span> 21 Il nuovo Manuale di Istituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2016 VII, pag. 528 € 22,00</span> 17 Il nuovo Manuale di Storia del Diritto Romano (Diritto pubblico romano)<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2016 V, pag. 272 € 20,00</span> IP9 Ipercompendio Istituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2016 III, pag. 240 € 10,00</span> 17/2 Prepararsi per l'esame di Storia del Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2009 , pag. 160 € 8,00</span>
Iàctus mercium
Id quod fàcere pòtest
Idìa come
Idiologo
Ignominia
Ignorantia iùris non excùsat
Illeciti dei pubblicani
Illiria (o Illyricum)
Imitazione estensiva
Immissiones in alienum
Immolazione
Impensæ
Imperàtor
Impèrium
Imperium consulàre
Imperium dòmi
Imperium domi militiæque
Imperium infinìtum
Impèrium màius
Imperium milìtiæ
Imperium pro prætòre
Imperium proconsulàre màius et infinìtum
Impetràtio domìnii
Implantàtio
Impotèntia
Ímprobus intestabilisque
Impùber
In bònis habère
In clàris non fit interpretàtio
In dìem addìctio
In dùbio pro reo
In duplum, in triplum, in quadruplum
In ìdem plàcitum
In incèrtam persònam
In ìntegrum restitùtio
In integrum restitutio ex lège Lætòria o Plætoria
In integrum restitutio ob dòlum
In ìntegrum restitùtio ob mètum
In itìnere
In iùre cèssio
In iùre cèssio hereditàtis
In iure cessio servitùtis
In iure cessio tutèlæ
In iùre cèssio ususfrùctus
In iùs vocàtio
In lòcum et iùs
In màlam pàrtem
In pari causa turpitùdinis mèlior est condìcio possidèntis
In rem versum
Inadimplènti non est adimplèndum
Inaudìta àltera pàrte
Inauguràtio
Incapacità
Incènsus
Incertus an et quando
Incertus an, certus quando
Incèstum
Incestuosi
Incrementi fluviali
Indèbiti solùtio
Indefènsio
Index interpolatiònum
Indictio
Indìgnitas
Infàmia
Ìnfans
Infàntia maiòres
Infitiàtio
Ìnfrequens
Infrequèntia
Ingènuus
Ingratitudo
Iniùria
Innocentius
Insànus
Insinuàtio
Ìnstitor
Institùtio ex re cèrta
Institutio herèdis
Institutiònes Gai
Institutiones Iustiniàni
Instrumèntum
Instrumèntum fùndi
Insubri
Ìnsula in flùmine nata
Intèntio
Intercèssio
Intercessio tribunìcia
Interdìctio aqua et igni
Interdìctum
Interdìctum adipiscèndæ possessiònis
Interdictum de aqua cottidiàna
Interdictum de àqua æstìva
Interdictum de arbòribus cædèndis
Interdictum de clandestìna possessiònis
Interdictum de cloàcis
Interdictum de fònte
Interdictum de glànde legènda
Interdìctum de itìnere actùque privàto
Interdictum de itinere reficièndo
Interdictum de lìberis exhibèndis ac ducèndis
Interdictum de lòco pùblico fruèndo
Interdictum de migràndo
Interdictum de mòribus
Interdictum de precàrio
Interdìctum de rivis
Interdictum de servitùtibus
Interdictum de superficièbus
Interdictum de uxòre exhibènda item ducènda
Interdictum de vi
Interdictum de vi armàta
Interdictum demolitòrium
Interdictum fraudatòrium
Interdictum momentàriæ possessiònis
Interdictum quam hereditàtem
Interdictum quem fundum
Interdìctum quem usumfrùctum
Interdìctum quod legatòrum
Interdictum quod vi àut clam
Interdictum quòrum bonòrum
Interdictum recuperàndæ possessiònis
Interdìctum retinèndæ possessiònis
Interdictum Salviànum
Interdictum sectòrium
Interdictum uti possidètis
Interdictum ùtrubi
Interessi
Interpellàtio
Interpolazione
Interpretàtio
Interpretatio contra stipulatòrem
Interrèges
Interrègnum
Intèrrex
Interrogàtio an hères sit
Interrogatio in iùre
Interusùrium
Intervàlla insàniæ
Intervèrsio possessiònis
Intestabìlitas
Intestàtus
Ìntra vìres
Intùitus persònæ
Inutilità del negozio giuridico
Invalidità del negozio giuridico
Invècta et illàta
Inventa lege, inventa fraude
Invèntio thesàuri
Invitàtio ad offerèndum
Inædificàtio
Iòci causa
Ìpso iùre
Ìter
Iter ad sepùlchrum
Itineraria
Iùdex iùxta alligàta et probàta iudicàre dèbet
Iudex privàtus
Iudicàtum
Iudìcia arbitrària
Iudicia bònæ fìdei
Iudicia impèrio continèntia
Iudicia legìtima
Iudìcia strìcta
Iùdicis arbitrìve postulàtio
Iudicis dàtio
Iudicis nominàtio
Iudìcium
Iudìcium arbitràrium
Iudicium bònæ fìdei
Iudicium contrarium commodàti
Iudicium contràrium depòsiti
Iudicium de moribus
Iulia (gens)
Iùra
Iura in re alièna
Iura itìnerum
Iura lùminum
Iura nòvit cùria
Iura paríetum
Iura prædiòrum
Iura stillicidiòrum
Iurare sibi non liquere
Iurìdicus Ægypti
Iurisdìctio
Iurisdìctio voluntaria
Iùs
Iùs
Ius abstinèndi
Ius abutèndi
Ius adcrescèndi
Ius agèndi cum populo et cum pàtribus
Ius ànuli àurei
Ius civìle
Ius civile novum
Ius civile vetus
Ius cògens
Ius commèrcii
Ius commùne
Ius controvèrsum
Iùs conùbii
Ius dicèndæ primo loco sententiæ
Ius distrahèndi
Ius dòmum revocàndi
Ius edicèndi
Ius eligèndi
Ius eligendi sepulchrum
Ius emphyteuticàrium
Iùs est ars boni et æqui
Ius ex non scrìpto
Ius ex scrìpto
Ius excludèndi òmnes àlios
Iùs exìlii
Ius exponèndi
Ius extraordinàrium
Ius Flaviànum
Iùs gèntium
Ius honoràrium (vel ius prætòrium)
Iùs honòrum
Ius in àgro vectigàli
Ius Itàlicum
Ius Latii
Iùs legìtimum vètus
Ius liberòrum
Ius Manciànum
Ius migràndi
Ius mòrtuum inferèndi
Ius naturàle
Ius novòrum
Ius nòvum
Ius nòxæ dàndi
Iùs offerèndi
Ius òperis nòvi prohibèndi
Ius Papiriànum
Ius perpètuum
Ius pontifìcium
Ius possessiònis
Ius possidèndi
Iùs postlimìnii
Ius privàtum
Ius prohibèndi
Ius pròprium
Ius protimèseos
Ius prælatiònis
Ius prætòrium
Ius pùblice respondèndi
Iùs pùblicum
Ius pœnitèndi
Ius Quirìtium
Ius retentiònis
Ius sacrum
Ius sepùlchri
Ius sequèlæ
Ius singulàre
Ius strìctum
Ius suffràgii
Iùs supervèniens
Ius tollèndi
Ius utèndi fruèndi salva rèrum substàntia
Ius variàndi
Ius vendèndi
Ius vètus
Ius vìtæ ac nècis
Iùs Æliànum
Ius æquum
Iusiuràndum
Iusiurandum calumniæ
Iùssu iùdicis
Iùssum iudicàndi
Iùsta càusa
Iusta sèrvitus
Iuxta allìgàta et probàta



A
B
C
D
E
F
G
N
O
P
Q
R
S
T
H
I
J
K
L
M
U
V
W
X
Y
Z
Consulta gratuitamente i nostri dizionari:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dizionario Storico-Giuridico Romano
Interdìctum

Gli interdicta (detti anche decrèta) erano, secondo la definizione di un’autorevole dottrina, “ordinanze di urgenza emesse dal magistrato cum imperio, in contraddittorio tra due parti, allo scopo di evitare la lìtis contestàtio [vedi] e il procedimento àpud iùdicem di fronte a certe fattispecie relativamente semplici ed evidenti. Il magistrato ingiungeva al convenuto, su richiesta dell’attore, di compiere l’azione, positiva o negativa, da quest’ultimo reclamata…”.
Si distinguono generalmente due periodi di sviluppo dell’istituto:
— in una prima fase, il procedimento interdittale era tutto di competenza del magistrato, il quale garantiva il corso normale e ordinato della vita civile: se qualcuno turbava l’ordine, subiva un’ingiunzione, cioè un (—): ad esempio, poiché si vietava, a chi si affermava proprietario, di riprendere con violenza la cosa di cui aveva perduto il possesso, il giudice, in tal modo, tutelava anche l’ordine pubblico e non solo l’interesse particolare del possessore.
In questa fase, se perveniva la notizia di un turbamento dell’ordine pubblico, il magistrato emanava l’ordine ed in caso di disobbedienza infliggeva una sanzione;
— in una seconda fase, il processo interdittale si avvicinò a quello ordinario, dal momento che fu introdotta la distinzione tra stadio in iùre e apud iudicem: era il iudex che emetteva la decisione finale. Accertato il torto del convenuto, inoltre, il giudice poteva condannarlo a pagare una somma di danaro in favore dell’attore.
Il privato si rivolgeva, pertanto, al pretore e gli chiedeva che fosse emanato l’(—) contro la persona da lui indicata, presente in iure. Il pretore, se il caso rientrava in uno di quelli previsti dall’editto e non vi erano motivi per un rifiuto, emanava l’ordine di fare o non fare.
Se la persona ingiunta obbediva, il caso era risolto. Se, invece, non obbediva, occorreva che il processo continuasse, passando alla fase apud iudicem: il giudice stabiliva se la disobbedienza fosse giustificata o no, condannando la parte, se accertava la sussistenza dei presupposti a cui il magistrato aveva fatto riferimento nell’emanazione dell’interdetto.
Gli interdicta si distinguevano:
— a seconda dell’oggetto, in:
prohibitòria, che imponevano l’astensione da un certo comportamento;
restitutòria, che ordinavano la restituzione di una res [vedi];
exhibitòria, che comportavano l’obbligo di esibire una res che si tenesse nascosta;
— in relazione ai destinatari, in:
simplìcia, se rivolti ad una sola delle parti;
duplìcia, se rivolti ad entrambe le parti;
— si distingueva ulteriormente, tra interdicta:
adipiscèndæ possessiònis [vedi];
recuperàndæ possessionis [vedi];
retinèndæ possessionis [vedi].
Gli interdicta erano sostanzialmente provvedimenti d’urgenza, emanati a seguito di cognizione (e cioè di un accertamento) molto sommaria ed approssimativa, limitata al rilievo del fùmus boni iùris [vedi] e cioè della fondatezza prima facie (a prima vista) del diritto vantato dall’istante e sfociavano in un ordine rivolto ad uno o ad entrambi i contendenti.
Normalmente si costringeva, con i mezzi concessi dal pretore (multa, missio in possessionem), il destinatario dell’ordine ad obbligarsi mediante spònsio [vedi] a pagare, per il caso di soccombenza, una data somma all’avversario. Questi si obbligava a sua volta a pagare, per il caso di soccombenza, una medesima somma di danaro, con una restipulàtio; dalla stipulatio [vedi] e dalla restipulatio nascevano le normali azioni ex stipulàtu certi [vedi àctio ex stipulatu] per ottenere la condanna di colui, che avendo avuto torto nel processo interdittale, non volesse pagare la somma promessa.