Dizionario Giuridico    Dizionario Economico    Dizionario di Contabilità e Finanza    Dizionario del Condominio    Dizionario di Diritto Canonico ed Ecclesiastico    Dizionario dell'Unione Europea    Dizionario Storico-Giuridico Romano    Dizionario Storico del Diritto Italiano ed Europeo    Dizionario della Filosofia Politica    Dizionario di Scienze Psicologiche   
Caricamento immagini in corso...
loading
17/4 Compendio di Storia del Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2020 V, pag. 288 € 15,00</span> 21/2 Compendio di Isitituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2020 VI, pag. 256 € 18,00</span> 21/3 Schemi & Schede di Istituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2018 III, pag. 160 € 10,00</span> 583 Dizionario Giuridico Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2017 VI, pag. 560 € 15,00</span> 21 Il nuovo Manuale di Istituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2016 VII, pag. 528 € 22,00</span> 17 Il nuovo Manuale di Storia del Diritto Romano (Diritto pubblico romano)<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2016 V, pag. 272 € 20,00</span> IP9 Ipercompendio Istituzioni di Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2016 III, pag. 240 € 10,00</span> 17/2 Prepararsi per l'esame di Storia del Diritto Romano<br><SPAN STYLE='font-size:7pt;' >2009 , pag. 160 € 8,00</span>
Ràmnes
Rapina
Rappresentanza
Ratihabìtio
Ratihabìtio mandàto comparàtur
Ràtio lègis o iuris
Rationàles summàrum
Raudùsculum
Reati ed illeciti
Rèbus sic stàntibus
Receptàtio
Recèptio appellatiònis
Recèptum arbìtrii
Receptum argentàrii
Recèptum caupònum, nautàrum, stabulariorùmque
Receptum nautàrum
Receptum stabulariòrum
Reciperatores
Rècta ràtio
Rectòres
Recuperatòres (vel reciperatòres)
Redèmptio ab hòstibus
Redèmptus ab hòstibus
Redùctio ad æquitàtem
Referendum
Reformàtio in pèius
Regifùgium
Regillo (Battaglia del lago)
Regula Catoniàna
Rèi vindicàtio
Reièctio civitàtis
Relegàtio in ìnsulam
Relìctum
Relocàtio tacita
Remìssio pìgnoris
Remìssio servitùtis
Remissio ususfrùctus
Remòtio tutòris
Renuntiàtio
Repetìtio
Repetitio de mòribus
Repetitio ususfrùctus
Repetùndæ
Replicàtio
Reprobàtio
Repromìssio
Repùdium
Rèrum communicàtio
Res
Res accessorie
Res amòtæ
Res commùnes òmnium
Res composte (re quæ distantibus constant)
Res consumabili (res quæ usu consumuntur)
Res corporàles
Res Cottidiànæ
Res derelìctæ
Res deteriorabili
Res divìni iùris
Res divisibili
Res extra commèrcium
Res extra patrimònium
Res fruttìfere
Res fungibili
Res furtìvæ
Res hòstium
Res humàni iùris
Res immobiles
Res in commercio
Res in iudicium deducta
Res in patrimonio
Res inconsumabili
Res incorporàles
Res indivisibili
Res infruttifere
Res infungibili
Res invèntæ in lìtore màris
Res iudicata
Res litigiosa
Res màncipi
Res mòbiles
Res nec màncipi
Res nullìus
Res omogenee
Res pèrit dòmino
Res pòpuli
Res principales
Res privatæ
Res publicæ
Res quæ in genere functionem recipiunt
Res quæ plùribus inter se cohærèntibus cònstant
Res quæ pluribus inter se distàntibus constant
Res quæ pòndere, numero, mensùra consìstunt
Res quæ tangi non possunt
Res quæ tàngi pòssunt
Res quæ uno spìritu continèntur
Res religiosæ
Res sacræ
Res sànctæ
Res semplici
Res sperata
Res universitàtis
Res uxoriæ
Res vi possèssæ
Rescrìpta prìncipum
Rescriptum Domitiani de medicis (vel de immunitàtibus medicòrum)
Rescriptum Severi et Caracallæ de præscriptiòne longi tèmporis
Reservàtio mèntis
Resolùtio mandàti
Resoluto iùre dàntis, resòlvitur et ius accipièntis
Respondère ex auctoritàte prìncipis
Respònsa prudèntium
Responsabilità ex recèpto
Respònsum
Restitùtio in ìntegrum
Restitutio natàlium
Retèntio dòtis
Retentio pròpter impènsas
Retèntio propter lìberos
Retèntio propter mòres
Retèntio propter res amòtas
Retentio propter res donàtas
Retratto litigioso
Reus
Reus in excipièndo fit àctor
Reverèntia coniugàlis
Revèrsio ad dòminum
Revìsio per saltum
Revocàtio in servitùtem
Rex
Rex sacrifìculus
Ricimero
Riduzione del negozio giuridico
Rogàtio
Rogatio legis
Rogatio sempronia de civitàte sòciis danda
Rogatiònes per sàturam
Roma (scuola di)
Romaikè archaiologhìa
Romolo
Romolo Augustolo
Rubicone
Rubrìca lègis non est lex
Rupilio P.
Rutilio Rufo
Rùtum et cæsum
Rætia



A
B
C
D
E
F
G
N
O
P
Q
R
S
T
H
I
J
K
L
M
U
V
W
X
Y
Z
Consulta gratuitamente i nostri dizionari:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dizionario Storico-Giuridico Romano
Usucàpio [Usucapione; cfr. artt. 1158 ss. c.c.]

L’(—) era definita da Modestino [vedi] come “adièctio domìnii per continuatiònem possessiònis tèmporis lege definiti” (cioè, annessione di una res [vedi] al proprio dominium attraverso il possesso continuativo, per un periodo di tempo stabilito dalla legge); si trattava, pertanto, di un modo di acquisto della proprietà, fondato sul possesso di una res protratto per un certo periodo di tempo (tempus ad usucapiònem) secondo le condizioni volute dal iùs civile [vedi], attraverso il quale il possessore diventava dòminus ex iure Quiritium [vedi].
Il termine fissato dalla legge delle XII Tavole [vedi lex XII Tabulàrum] fu di due anni per i fondi e di un anno per tutte le altre res.
Poteva esservi usucapione solo:
— a favore di un soggetto che poteva diventare dominus ex iure Quiritium (cioè di cittadino romano);
— relativamente a cose che potevano essere oggetto di dominium ex iure Quiritium (non, ad es., i fundi provinciali [vedi fundi in agro provinciale]).
In età classica furono richiesti due ulteriori requisiti fondamentali:
— la giusta causa dell’acquisto;
— la buona fede del possessore: a tutela di quest’ultimo il pretore concesse l’àctio Publiciàna [vedi].
Si richiese inoltre che la res fosse “habilis ad usucapionem” nel senso che vi furono alcune categorie di cose che non potevano essere usucapite, a causa di loro caratteristiche obiettive. Infatti, l’usucapione non poteva verificarsi, secondo quanto stabilito già dalle XII Tavole, in ordine alle cose rubate (res furtivæ), mentre da una lex Plàutia de vi [vedi] del I sec. a.C. fu introdotto il divieto di usucapire le res vi possessæ.
In ordine a queste cose l’usucapione non poteva produrre effetti nei confronti di terzi, anche se il successivo possessore fosse stato estraneo al furto o alla violenza, dal momento che alla cosa ineriva un vizio obiettivo eliminabile solo se la cosa tornava in potere del dominus (revèrsio ad dominum). Lo stesso divieto di usucapione sussisteva per le res alienate dalle donne senza l’autorizzazione del tutore legittimo e per le res extra commercium [vedi].
In età postclassica l’(—) si fuse con la præscriptio longi temporis [vedi], progressivamente poi si finì col parlare di (—) per le res mobiles e di præscriptio longi temporis per le res immobiles, che si verificavano a favore del possessore ad usucapionem che possedesse la res habilis, rispettivamente, per tre o dieci anni.